Aktualności
Wyjazd naukowy studentów Wydziału do Rzymu (17-24 maja 2016 r.)
Coroczną tradycją obowiązującą na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana II w Krakowie jest wyjazd naukowy studentów trzeciego roku do Rzymu celem uzyskania wiedzy praktycznej na temat funkcjonowania dykasterii Kurii Rzymskiej. W dniach 17 do 24 maja 2016 roku studenci wraz ze swoim opiekunem naukowym – prodziekanem Wydziału Prawa Kanonicznego ks. dr. Andrzejem Sosnowskim CR odbyli wyjazd naukowy do Rzymu, w ramach którego mieli możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem wybranych instytucji kościelnych, w szczególności Trybunałów Apostolskich oraz wybranych Kongregacji. Dodatkowo w czasie wyjazdu studenci odwiedzili Papieski Uniwersytet Gregoriański, w którym funkcjonuje Wydział Prawa Kanonicznego oraz Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej.
Dnia 18 maja studenci udali się na Plac Świętego Piotra, aby móc uczestniczyć w generalnej audiencji Ojca Świętego Franciszka. Papież w swojej katechezie odwoływał się do przypowieści o bogaczu i ubogim Łazarzu (Łk 16, 19–31), których życie biegło po równoległych torach, jednakże ich warunki życiowe były wzajemnie sprzeczne. Ojciec Święty podkreślił, że Łazarz reprezentuje milczące wołanie ubogich wszystkich czasów i sprzeczność świata, w którym ogromne bogactwo i zasoby znajdują się w rękach nielicznych osób. W opisanym przez przypowieść odwróceniu losów ukryta jest tajemnica naszego zbawienia, w którym Chrystus jednoczy ubóstwo z miłosierdziem.
Pierwszym z zaplanowanych na 19 maja spotkań była wizyta w Najwyższym Trybunale Sygnatury Apostolskiej, którego siedziba znajduje się w Palazzo della Cancelleria. Przybyłych powitał Sekretarz NTSA abp Frans Daneels, O. Praem. z Belgi. Podczas spotkania ks. prałat dr Paweł Malecha, pełniący urząd zastępcy promotora sprawiedliwości, odniósł się do wykładów gościnnych prowadzonych na Wydziale Prawa Kanonicznego UPJPII w dniach 11–12 maja 2016 roku, przypominając trzy sekcje NTSA (sprawy sądowe, administracyjne oraz comissio pontificia) oraz problematykę rekursu sporno–administracyjnego wnoszonego do NTSA.
Co roku sądy kościelne z całego świata przesyłają do NTSA sprawozdania dotyczące liczby pracowników trybunału, ilości rozpatrywanych spraw (w przypadku spraw o stwierdzenie nieważności małżeństwa – częstotliwości tytułów nieważności). Dane te są gromadzone w corocznie wydawanym roczniku statystycznym. Wskutek wejścia w życie 8 grudnia 2015 roku motu proprio papieża Franciszka Mitis Iudex Dominus Iesus z 15 sierpnia 2015 roku, reformującego kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o stwierdzenie nieważności małżeństwa, powstała potrzeba zmiany formularza wysyłanego do NTSA. Studenci mieli możliwość przyjrzenia się jeszcze niezatwierdzonemu projektowi nowego formularza, który będzie obowiązywał od 2017 roku pozwalającego zrozumieć jak funkcjonuje pojedynczy trybunał, gdyż np. w Polsce pojawia się niebezpieczna tendencja odrzucenia skarg powodowych już na etapie przedprocesowym, wskazując stronie brak podstaw do stwierdzenia nieważności małżeństwa, a tego typu działanie stanowi naruszenie prawa do procesu. Ponadto na bazie tych informacji NTSA sporządza dane, które wskazuję ilość toczących się spraw w poszczególnych państwach.
Drugim spotkaniem, które odbyło się tego dnia, była wizyta w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej i spotkanie z ambasadorem J.E. dr. Piotrem Nowiną–Konopką. Studenci mieli okazję wysłuchać historii polskiej ambasady przy Stolicy Apostolskiej, jakie są zadania i obowiązki oraz jakie są aktualne działania podejmowane przez ambasadę służące zaciśleniu współpracy międzynarodowej między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską. Pan Ambasador przysłuchiwał się wypowiedziom studentów na temat celu przyjazdu do Rzymu, jednocześnie wręczył każdemu zaproszenie na spotkanie poświęcone pamięci abpa Józefa Życińskiego (1948 – 2011) – Arcybiskupa Metropolity Lubelskiego, Wielkiego Kanclerza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, zorganizowane przez ambasadę we współpracy z kardynałem Gianfranco Ravasi – Przewodniczącym Papieskiej Rady Kultury, które miało się odbyć dnia 23 maja 2016 roku.
Następnego dnia, tj. 20 maja, studenci po raz kolejny udali się do Palazzo della Cancelleria tym razem w celu zwiedzenia Trybunału Roty Rzymskiej. Spotkaniu przewodniczył ks. prałat dr Robert Gołębiowski pełniący urząd obrońcy węzła małżeńskiego, który na wstępie opowiedział historię Palazzo della Cancelleria, będącego najlepszym przykładem włoskiego renesansu. Aktualnie pałac jest siedzibą czterech ważnych dykasterii Stolicy Apostolskiej – Penitencjarii Apostolskiej (pierwsze piętro), Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej (drugie piętro), Trybunału Roty Rzymskiej (pierwsze i drugie piętro) oraz Instytutu Archeologicznego Stolicy Apostolskiej.
Trybunał Roty Rzymskiej gromadzi zbiory prawa kanonicznego, cywilnego z XVII i XVIII wieku, w tym oryginalne wyroki jakie wydała Rota od 1908 roku aż do teraz. Przy Trybunale Roty Rzymskiej funkcjonuje 3 – letnie Studium Rotalne mające na celu pogłębienie znajomości orzecznictwa tego Trybunału Apostolskiego. Obecnie trwają prace nad rozpoczęciem zajęć w formie „e–learningu” dla kanonistów z całego świata.
Studenci mieli możliwość zwiedzenia archiwum Roty Rzymskiej, posiadające najnowocześniejszy system komputerowy „INTRANET” dla własnego użytku, służący do digitalizacji akt wszystkich spraw napływających do Roty Rzymskiej. Aktualnie w Trybunale Roty Rzymskiej rozpatrywanych jest 740 bieżących spraw, z czego część dotyczy Kościołów Wschodnich. Na sam koniec spotkania ks. prałat Robert Gołębiowski przedstawił aktualne problemy powstałe z momentem wejścia w życie Mitis Iudex Dominus Iesus w zakresie postępowania apelacyjnego.
Drugim spotkaniem, które odbyło się tego dnia, była wizyta w Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Spotkaniu przewodniczył o. prof. Janusz Kowal SJ, który przedstawił historię uniwersytetu założonego w 1551 roku przez św. Ignacego Loyolę. W 1584 roku nastąpiło znacjonalizowanie dóbr kościelnych, stąd też papież Grzegorz XIII erygował nową siedzibę uczelni, stając się jednocześnie jej opiekunem. Corocznie od października do maja na Wydziale Prawa Kanonicznego organizowany jest kurs jurysprudencji orzecznictwa rotalnego prowadzony w formie seminarium na temat poszczególnych tytułów nieważności małżeństwa. Studenci mieli okazję zobaczyć bibliotekę uniwersytecką, w której znajduje się ponad 6.000 czasopism oraz zgromadzone są bieżące oryginalne wyroki Trybunału Roty Rzymskiej, dzięki, którym studenci mogą studiować orzecznictwo rotalne podczas seminariów naukowych.
Przedostatni dzień pobytu w Rzymie studenci WPK rozpoczęli od wizyty w Kongregacji Nauki Wiary, której patronem jest papież Pius V. Spotkaniu przewodniczył ks. prałat dr Albert Warso, który na wstępie przedstawił historię kongregacji powołaną przez papieża Pawła III 21 lipca 1542 roku. W kongregacji są cztery departamenty: doktrynalny, dyscyplinarny, małżeński oraz archiwum. Studenci mieli możliwość zwiedzenia muzeum funkcjonującego w ramach kongregacji, w którym znajduje się bulla papieska nadająca przywileje Kongregacji Świętego Oficjum, XVIII–wieczna księga procesów, oryginalny Katechizm Kościoła Katolickiego podpisany przez papieża Jana Pawła II czy rzeczy związane z objawieniami prywatnymi.
Drugim spotkaniem, które odbyło się tego dnia, była wizyta w Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i spotkanie z jej podsekretarzem ks. prałatem dr Bogusławem Turkiem CSMA, który podobnie jak podczas wykładów gościnnych na Wydziale Prawa Kanonicznego UPJPII, które miały miejsce w dniach 15–16 maja 2014 r. przybliżył studentom zadania oraz historię kongregacji. Ks. prałat Turek oprowadził zebranych po archiwum, w którym znajdują się wszystkie dekrety, które wydawała kongregacja od 1588 roku do dnia dzisiejszego. W czasie zwiedzania archiwum studenci mieli możliwość zobaczenia kilku oryginalnych dokumentów związanych z procesami beatyfikacyjnymi, m.in. list Michała Radziwiłła sporządzony na skórze wysłany do kongregacji w związku z beatyfikacją świętego Stanisława Kostki czy listy króla Jana Kazimierza.
Tego samego dnia część studentów w odpowiedzi na zaproszenie ambasadora Piotra Nowiny–Konopka wzięło udział w spotkaniu poświęconym pamięci abpa Józefa Życińskiego, podczas którego wspominano go jako człowieka wiary, kultury, filozofii, nauki, komunikacji oraz społecznego dialogu. W spotkaniu uczestniczyli: Prymas Polski abp Wojciech Polak, Przewodniczący Papieskiej Rady Kultury kardynał Gianfranco Ravasi, o. Tomasz Dostatni OP, prof. Gaspare Mura, ks. prof. Rafael Martinez, ks. prof. Alfred Wierzbicki, redaktor Aleksandra Klich, deputowany Rocco Buttiglione, redaktor Zbigniew Nosowski oraz ks. Tomasz Adamczyk – sekretarz osobisty abpa Życińskiego.
Możliwość wyjazdu do Rzymu celem zapoznania się z praktycznym funkcjonowaniem wybranych dykasterii Kurii Rzymskiej, które są bardzo dobrze znane studentom pod względem teoretycznym, pozostaje niezwykle cennym doświadczeniem dla przyszłych młodych kanonistów. Spotkania z pracownikami instytucji kościelnych czy ośrodków naukowych, w których kształcą się przyszli kanoniści, pozwalają uzyskać studentom wiedzę praktyczną w zakresie stosowania prawa kanonicznego, zwłaszcza po wejściu w życie Mitis Iudex Dominus Iesus wprowadzającej gruntowną zmianę w kanonicznym prawie procesowym, która pomimo wejścia w życie 8 grudnia 2015 roku do dnia dzisiejszego nadal wprowadza szereg pytań jak i wątpliwości na temat jej stosowania, o czym studenci mieli niejednokrotnie możliwość przekonać się podczas spotkań w Rzymie.